- ζενίθ
- (Αστρον.). Νοητό σημείο του ουρανού το οποίο βρίσκεται στην κατακόρυφο που διέρχεται από τον παρατηρητή και συναντά τον ουράνιο θόλο. Το ακριβώς αντίθετο σημείο της ίδιας κατακόρυφου λέγεται ναδίρ. Το ζ. καθώς και το ναδίρ βρίσκονται στη νοητή ουράνια σφαίρα, πάνω στην οποία θεωρείται ότι προβάλλονται όλοι οι αστέρες.
Οι Άραβες πίστευαν ότι το ζ. αποτελούσε το σπουδαιότερο σημείο του ουρανού, γιατί σε αυτό μπορούσαν να ανάγουν όλα τα άλλα σημεία του ουρανού. Αν θεωρηθεί ότι η Γη είναι μία τέλεια σφαίρα, τότε το ζ., το σημείο παρατήρησης, το κέντρο της Γης, ο αντίποδας και το ναδίρ βρίσκονται στην ίδια ευθεία, που προσδιορίζεται με το νήμα της στάθμης. Το ζ., το επίπεδο του ορίζοντα, ο αντίποδας και το ναδίρ συνδέονται αδιάσπαστα με τον παρατηρητή και τον παρακολουθούν σε κάθε μετάθεσή του μεταβάλλοντας ανάλογα τη διεύθυνση και τη θέση τους. Επειδή η ατμοσφαιρική διάθλαση μεταβάλλει την κατεύθυνση προς την οποία φαίνονται οι αστέρες και αυξάνει το ύψος τους όσο πλησιέστερα βρίσκονται αυτοί προς τον ορίζοντα, το ζ. μπορεί να θεωρηθεί ως το σημείο του ουρανού στο οποίο δεν παρουσιάζεται ατμοσφαιρική διάθλαση για τους αστέρες που βρίσκονται εκεί.
Ο ουράνιος πόλος βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα σε ένα σημείο Α κατά μία γωνία α, η οποία είναι ίση προς το γεωγραφικό πλάτος του τόπου και συμπληρωτική ως προς τη γωνία που σχηματίζει με το ζενίθ.
* * *το1. το νοητό σημείο τού ουρανού, το οποίο συναντά η κατακόρυφος τού τόπου όπου βρίσκεται ο παρατηρητής όταν αυτή προεκταθεί προς τα επάνω, αντίθ.: ναδίρ2. το ανώτατο όριο, ο ύψιστος βαθμός, το μεσουράνημα («έφτασε στο ζενίθ τής δόξας του»).[ΕΤΥΜΟΛ. < γαλλ. zenith < αραβ. semt].
Dictionary of Greek. 2013.